Een Spaans virus

Gerelateerde afbeelding

In de vorige eeuw werd de mens nog kwetsbaarder voor epidemieen door de combinatie van een groeiende bevolking en beter transport. Een moderne wereldstad als Tokio of Kinshasa biedt ziektekiemen veel vruchtbaardere jachtgronden dan het middeleeuwse Florence of het Tenochtitlan van 1520, en het mondiale transportnetwerk is vandaag de dag nog efficiënter dan in 1918. Een Spaans virus kan in nog geen etmaal tijd in Congo of Tahiti terechtkomen. We zouden dus eigenlijk in een epidemiologische hel moeten leven, met de ene dodelijke ziektegolf na de andere. Nochtans is zowel de frequentie als de impact van epidemieën in de laatste decennia drastisch verminderd. Met name de mondiale kindersterfte is nog nooit zo laag geweest als nu, nu er minder dan vijf procent van de kinderen sterft voor het bereiken van de volwassen leeftijd. In rijke landen ligt dat cijfer op nog geen één procent.12 Dit wonder is te danken aan de ongekende resultaten van de twintigste-eeuwse geneeskunde, die ons vaccinaties, antibiotica, betere hygiëne en een veel betere medische infrastructuur heeft gebracht. Een wereldwijd vaccinatieprogramma tegen pokken was bijvoorbeeld zo succesvol dat de Wereldgezondheidsorganisatie in 1979 kon melden dat de mensheid had gewonnen en dat de pokken volkomen kantoor huren rotterdam waren uitgeroeid. Het was de eerste epidemie die de mens ooit uit de wereld wist te helpen. In 1967 waren nog vijftien miljoen mensen besmet met de pokken en waren er twee miljoen mensen aan gestorven, maar in 2014 is er niemand door besmet of aan overleden. De overwinning was zo compleet dat er tegenwoordig niet eens meer tegen pokken wordt gevaccineerd.13 Om de paar jaar worden we opgeschrikt door de uitbraak van een of andere nieuwe potentiële epidemische ramp, zoals SARS in 2002/2003, de vogelgriep in 2005, de varkenspest in 2009/2010 en ebola in 2014. Maar dankzij efficiënte tegenmaatregelen hebben deze incidenten tot dusver maar tot een betrekkelijk klein aantal slachtoffers geleid. SARS bracht in eerste instantie grote angsten voor een nieuwe Zwarte Dood met zich mee, maar uiteindelijk gingen er wereldwijd nog geen duizend mensen aan dood.14 De ebola-uitbraak in West-Afrika leek aanvankelijk onbeheersbaar te worden en op 26 september 2014 omschreef de WGO hem als ‘de ernstigste medische noodsituatie van de moderne tijd’.15 Maar begin 2015 was de epidemie al onder controle en in januari 2016 verklaarde de WGO dat het gevaar geweken was. Er waren in kantoor huren amsterdam totaal 30.000 mensen besmet geraakt (van wie er 11.000 overleden), de epidemie had heel West-Afrika enorme economische schade berokkend en de rest van de wereld was even flink in paniek geweest, maar de ziekte verspreidde zich niet buiten West-Afrika en het dodencijfer kwam niet eens in de buurt van dat van de Spaanse griep of de Mexicaanse pokkenepidemie.